Transkripsjon av filen #NEG_71_14944_He_Hof

metadata sjå spørsmål | sjå fil

1 Ein skulle helst finna  
gifta si i samme  
bygda.  
2  
Det kunde gå an til dei  
næraste grannebygda, men  
helst innen bygda ein  
høyrde til.  
3  
Det var også om å gjere  
at ein var av same  
sosiale lag.  
4  
Og det gjalt både søner  
og døtre.  
5  
Som oftest avgjorde for-  
eldra spørsmålet.  
6  
Det var mest større gård-  
eigarar som la planer på  
lang sikt for borna sine.  
\[s. 2\]  
2  
7: Det blev fortalt at ofte var  
det foreldrene som hadde av-  
tala giftarmål mellom  
borna som var heilt små.

8 Omgrepet syskenbyte var kjent  
og var svært bra omtykt.

9 Ofte var grunnen til slike av-  
taler at det var å få større  
gardar.  
10  
Skyldskapgifte måtte ikke  
være nærare enn tremenning.  
11  
Det skulde helst ikke være  
skyldskap på mannssida.  
12  
Det kunde hende at noen  
satte sig opp mot foreldra.  
13 men det var almindelig  
meining at blev de sjølv  
eller brura sjuke – var det  
straff for ulydighet.  
14  
Det kunde iblandt finnes de  
som hjalp dei unge til å  
sette sig opp mot foreldra.  
15:  
Det kunde være far til den som  
først satte sig mot giftar-  
målet, som var opphavsman-  
nen til spetaklet i ett bry-  
laup, han leigde andre til  
å utføre det.  
\[s. 3\]  
3  
16: Det er ikke kjent at ein blev satt  
på prøve – for efter – at den blev be-  
stått – kunde få gifte sig,- men  
ein fikk en anbefaling til  
neste sønn – eller datter, og  
kunde da få ein som kanskje  
ikke var så godt utrustet med evner.  
17: Almindelig arbeidsfolk – husmanns-  
folk – og fiskarar – stod mykje  
friare med hensyn til giftar  
mål.  
18 – I vår bygd skulde helst ikkje  
enker gifte sig oppatt, men  
enkemenn kunde gifte sig  
– ofte nokså snart efter \[?hustruens\]  
død.  
19 Gutta kunde nok velge meir  
fritt og var det ei gjente som  
var litt meir velstående var hun  
lens for beilere.  
20 noe varsel om hvem dei skulde  
gifte sig med er ikke kjent  
21: Noe middel til å tvinge  
til kjærleik til ein veit vi  
ikke, men når ei gjente  
lika ein gutt godt vart  
det fortalt at ho hadde  
forskjellige metoder til å få  
han intresert. Ein av  
desse var ho hadde en kniv  
som ho fikk smette i ei lum-  
me til han som ho lika.  
Eller far til gjenta gikk til  
den guten han hadde utsedd  
og sa at dattera hans vilde  
«manne» sig.  
\[s. 4\]  
4  
23 Gutar og gjenter skulde helst  
ikkje tala saman eller ha fylgje  
om dagen.  
24: Trur ikkje det er slutt endå.  
25: nattegangar eller «utpågång»  
blev det kalt.  
26: nokon skilnad på nattefriing  
og natteløyping veit vi ikkje.  
27: ett par gutar gjekk gjerne  
ilag.  
28 og før dei var konfirmert var  
dei ikke med.  
29: Helst fra same grenda.  
30: Det var nok helst bønder.  
31: «romjula» – blev nok flittig  
benyttet – da det var arbeidsfri.  
32: Samholdet mellem gutar  
i eine grenda mot andre  
gutelag var godt.  
33: Bondesønen og tenestegutar gjekk  
aldri i saman.  
34: Onsdag – og Lørdagskveldene var  
35: som oftest «gudskjelovkveld».  
36: – før jul – påskeveka og likeeins  
når det låg lik på garden var det  
stilt med «utpågång».  
37: Det var nok visse grupper som  
hadde visse strok.  
38 og når dei kom fram hadde  
dei ett signal som alle for-  
39 stod. men noko vers har vi  
ikkje fått høre om av nokon.  
40 Det var nok ikke alltid så  
stille.  
41: Forelder og husbondsfolk så ofte  
på disse vitjinger med tål –  
det hørte nesten til.  
\[s. 5\]  
5  
42: Jentene var ofte litt kostbare, og gutane  
43 måtte nok vise frem og fortelle hvad  
de hadde med. Brennevin tåltes ikkje.  
44: Jentene hadde vafler eller kaker.  
45 men noko gåve veit me\[-d\] ikkje om.  
46 – ofte blev det fort slutt på det.  
47 – men ein kunde nok bli igjen  
av flokken – og de andre kom og  
spurde efter han seinere. –  
48: 49. Dei viste nok om han.  
50: Det kunde ofte ta lang tid at same  
guten gjekk til same gjenta.  
51: guten laga enten \[?skinn\] eller \[?fat\]  
og gjenta strikka strømper eller  
smetta hoseband.  
52: – Vart det spetakkel med den eins-  
lege nattefriaren var det helst  
satt i gang av ein forsmådd.  
53 Kattemusikk var jamt i bruk.  
54: og gjorde ikkje guten og gjenta  
noko vesen av det – vart dei lei og gjekk.  
55: foreldra så sjølsagt guten an og  
fant dei ut at han var bra  
så gav dei sig ikkje ut med dem.  
56 og – forlova vart dei regna for å væra.  
57: Nattefriing på sætra kom mange  
ilag og det vart oftest mest moro.  
58: På kyrkjebakken tala skjelden ung-  
dommen, men på heimveg laga  
det seg så det bleiv en helt gjeng.  
61: gjentene venta nok, men det  
var nok dei som var om seg  
62: da og og da begynte dei å skriva  
brev og gi dem eller fikk ein  
til å overlevere.  
63 Påskeegg var nok heltt framand  
64: Leik var det ofte ikkje langt fra kyrkja.  
\[s. 6\]  
6  
67: gjestebod for ætta blev helst i begra-  
68: velser. – God skikk laud at jenter  
og guter skulde halde seg kvar for seg.  
69: – Det var husmora som skulde avgjera  
hvem som skulde sova i lag på flatsenga.  
70: Stabbedansen var i bruk ved bryllaup  
i begynnelsen av 1900. og det var gjort  
71 forsøk på å få slike dit som var i lag.  
71 men ikkje som kritikk – heller som offentlig-  
\[?gjerelse\]  
73 Dei måtte i alle fall drikka av same  
ølkrus.  
74 Dugnad slutta med fest og dans.  
75: gjiftefærdig ungdom møttes ofte på auk-  
sjoner og det var av og til dans der.  
76: – Første uken av Mars var årviss  
marknad. 77) og der var det også and-  
77 ledning til dans og leik.  
78 Samanskotslag var almindelig i eldre  
tid og unge og eldre var med. der var  
mat drikke og leik. men noko navn  
på slike kan ikkje huskes fortalt.  
80: gjentegjestebod var en årvis fest  
81 og det var da gjentene som baud inn  
82 gutar – og det var og de som sørget  
for mat. Eggedosis var det dessert  
og om det høyrde med til løna er  
ikke fastslått.  
83 Det kunde være forskjellig men 50-60 stykker.  
84: Laudag blev helst brukt ved slike lag.  
\[s. 7\]  
7  
85: Det var leik og forskjellig kappstrid.  
86: noe liknende gutelag var ikkje almindelig.  
men fest ellers var det jo guter som baud  
til.  
87: og der var det som i gjentelag – det var  
også spelemenn i dei.  
88: – Det var bare ved Jonsok – det at ung-  
dommen samlest – fast hver sommer.  
89 Bærsundag var ikke kjent på våre kanter.  
90 men fisketurer var det nok ofte flere ilag.  
91 samenkomster på søndagskvelde med leik –  
92 var ikke så skjelden, men det var ikkje  
93 eldre med så vidt jeg har fått høre.  
94 Det var samling på Jernbanestasjon  
og da gikk guter og gjenter kvar for sig.  
95: Samkvem om kvelden (Kveldsete) har  
ikke vært brukt her eller noe lignen-  
de der flere enn husets folk har deltat.  
101: Når hus til dans var skaffet så hjalp  
gutar og gjenter kvarandre med tilstel  
102 linga og 102) gutane sytte for spellmann  
104 Det vart ikke oftere dans om trekkspellet  
blev tatt i bruk. Sangleik var ofte brukt.  
105: Ungdommen møttest ofte i kjelkebakken  
og med ski og skøiter.  
106: Det var enkelte husbønder som ikke  
tillot gjenter å være med på disse.  
Gutar derimot fikk være med oftere.

- grunnen til at det var enkelte som  
    \[?voktet\] sine tenarar var religiøse.  
    110: Det var sjølvsagt at born og tenarar rettet sig  
    efter det.

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste