Transkripsjon av filen #NEG_71_14408_He_Elverum

metadata sjå spørsmål | sjå fil

:  
1: Ja, men det vart ikkje lagt same vekt på det i alle  
bygder. Åmot i Østerdalen heldt på «innavel», Elverum  
og Solør-bygdene la mindre brett på det.  
2: Ei grannebygd som Hof og Våler til Åsnes var jamgodt med  
eiga bygd. Men desse bygdene var opphaveleg ein kommune.  
Det var ikkje berre morosamt å kome vilt framand til  
grenda ved inngifting. Her spelar skikk og bruk i arbeid  
ei stor rolle, og dialekten og.  
3: Dette var nok viktigare enn grannebygd. Her er det skjedd  
eit stort omskifte som eg vil datere til krisetidene i  
1930-åra.  
4: Ja.  
5: Det var nokså vanleg for den eldste som skulle ta over garden.  
Her spelar systemet med føråd eller kår inn.  
6: Dei velståande og dei med store ambisjonar.  
7: Ja, men vanleg var det ikkje.  
8: Syskenbytte kom ofte i stand. Når ein av ein stor barneflokk  
gifte seg med ei av ein annan syskenflokk, vart det lett  
omgang mellom ungdommen , og dette drog ofte meir etter seg.  
9: Spørsmålet refererer vel til 7. Både og.  
10: «Kva meinte folk « Det dei meinte i 1750, og i 1850 og i 1950  
fell ikkje saman. 1800-talet hadde mykje av skyldskapsgifte.  
Til og med dobbelte syskenborn (Resultat idiotar til born).  
Firmenningar har ikkje vori rekna for skyldfolk dei siste  
mannsaldrane. Men syskjenborn- og fremenninggifte vart no  
gjerne kommentert i bygda, utan at ein kan tale om forarging.  
11: Det har eg aldri høyrt.  
12: Ja.  
13: «Vanleg meining» er for sterkt sagt.  
14: Ja, onkler og tanter blanda seg ofte inn.  
\[s. 2\]  
2 71  
15: Nei.  
16: Kloke foreldrar har alltid visst at ein bør fara med lempe  
i slike saker om ikkje resultatet skal bli det stikk motsette  
av det ein ynskjer. Det gjeld da å finne grunnar for ei  
utsetjing. Dei fleste foreldre gir seg når dei ser alvoret.  
Foreldreautoriteten var større før, men elles er det lite  
som skil.  
17: Ja. «Fanten» dvs. proletarane stod friare. Men dei hadde  
mindre å velja i.  
18: Ja.  
19: Det var gutane som «valde», i alle fall offisielt.  
Kommoder og bankbøker spelte inga avgerande rolle, det  
var viktigare å sjå bra ut og vera «takug» (arbeidsam).  
20: Ja, sjå artikkelen min «Liv og levemåte» i «Glåmdal».  
21: do.  
22: Slike spørsmål likar eg ikkje. Kva slags folk ? Når ?  
Svara her \[-er\] må bli verdlause for ein granskar.  
23: Blugskapen var ein realitet heilt til no i etterkrigstida.  
Det som høyrde natta til, det høyrde natta til. Klining  
og kjeling i dagslys var utenkjeleg rett og slett.  
Samvær i arbeid var noko anna.  
24: Er det så sikkert at det er slutt ? Formene skiftar,  
det er så. Men menneskenaturen er som før.  
25: 26. «Nattfriaren» visste kva han gikk etter, «nattløparen»  
var kanskje berre ute etter moro, eller for å orientere  
seg.  
27: Det tek til å ligge langt tilbake i tida no, denne friinga  
i flokk. Og mine besteforeldre er døde.  
28: Ja.  
29: Ja. Det var risikabelt å dra til andre bygder, det kunne  
vanke juling.  
30: Ja.  
31: Ukjent.  
32: Ja, sjå 29.  
33: Av ei rettsak frå 1850 ser eg at tenestegutar og bondesøner  
var i lag på fjøsfriing. (Heradsbygda i Elverum).  
34: \[-kj\] Ukjent.  
35: Laurdag.  
36: Det trongst ikkje "forbod" på helgekveldar, det sa seg sjølv.  
38: Rengjing av målet høyrde med til moroa. Men vers ukjent  
40: Ofte.  
41: Generelt svar umogleg.  
42: Ja.  
43: Det hende, men eg tør ikkje seia det var fast skikk.  
\[s. 3\]  
3 71  
44: Det var alltid skikken på sætra. Gutane hadde gått langt  
og var svoltne, og litt rømme kunne ein alltid setja til  
side.  
45: Det let seg ikkje generalisere.  
47: Han kunne, men slike gjekk vel helst åleine.  
50: Til vanleg var det vel ikkje så mange månader. Men eg veit  
døme på ein som gjekk i fleire ti-år. Han vart erta.  
(Gjenta hadde lova å stelle ein gamal far til han døydde,  
og ville halde ord.) Per svara på ertinga: (Gjenta var  
lite pen og) Ho Ragnhild er stygg og står ved lag/  
men je blir styggere dag for dag.  
Det var mykje prek og erting med nattefriinga.  
51: Gaveskikkene har skift. Men ringen er det sikre.  
52: Fantestykka var stundom grove. Men det kunne vera vittige og.  
Det var halvvaksne gutar, søner og drenger på garden som  
for med slikt.  
53/54. Dei fleste vart nok sinte.  
56: Neppe.  
57: Både og.  
III  
58: Det er lenge sia no at kyrkjebakken spelte noka rolle.  
B.  
67: Gjestebod for gamal og ung var julelaga og gravferdene. Det  
var ofte ættegilde. I påske og pinse var det lita gjesting.  
68: Det gjaldt nok eldre det.  
69: Ukjent.  
70: Ja. Stabbedansen går for seg på scenen på Glomdalsmuseet i dag  
når Glåmdalsbrura skal kåres.  
71: Mest på moro.  
72: Ja.  
73: Ja, det var det som var moroa.  
74: Ja, sjå artikkelen "Liv og levemåte i Glåmdalen.  
75: Det var ikkje vanleg med dans etter auksjonar.  
76: Grundset Marknad.  
77: mest stas.  
78: Ja. Mange namn. "Oppsitting" i Stor-Elvdal.  
80: Nei.  
86: Friluftsdans etter slåtten på sætervollar og utslåtter vanleg.  
88: Jonsokkvelden var feirda. Sjå L o l i Gl.  
91: Ungdommen samlast til langball-slåing. Etter 1910 kom fotballen. og  
da vart gjentene tilskodarar.  
92: Skikken med "forkle" på hytteturar var vanleg til ca. 1930/35.  
Det var eit vern om "godt rykte", "mot slarv".  
94: Henging på jernbanestasjonane var det mykje av i mellomkrigsåra.  
95: Ja.  
\[s. 4\]  
4 71

97: Ukjent.  
98: "Følsoppsitting" i Stor-Elvdal kunne gå for seg i fjøset.  
99: Viser og "pasasier" osb.  
100: Ja.  
101: Ja.  
103: Det var gutane som betalte.  
104: Ja, men det kom vel helst av at ungdomshuset eller lokalet  
vart bygd på same tid som dragspelet trengde ut fela.  
105: Skiaking, kjelkeaking, skeiserenning og kappkøyring var alt  
populært. Kjelkeaking og kappkøyring er det mest slutt med.  
Skiakinga og skeiserenning er organisert og har skift  
karakter.  
Kjelkeakinga kunne romme mykje av kamuflert kurtise.  
106: Det var sjelden forbod, berre påbod om å vera heime att til  
fastsett tid.  
107: Mange var redde for døtrene sine.  
108: Gardbrukarane var gjerne strengast mot sine eigne.  
109: Religiøse. sosiale. Ikkje så mykje økonomiske.  
110: Ja.  
111: Rokkmannskikkane har eg skrivi om i Årbok for Glåmdalen og  
andre stader. Liv og levemåte.  
117: På Glomdalsmuseet fins fleire fine rokkmannsgåver. M.a.  
den rokken M. Østgaard gav Malena Ramm i 1810, (Foreldra  
åt forfattaren Nikolai Ramm Østgaard).  
117: Ja.  
128: Ja.  
129: Slikt hende nok elles og det. Og hender.

Sendt av konservator Håvard Skirbekk 20/5 50

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste