Transkripsjon av filen #NEG_3_1067_Øs_Onsøy

metadata sjå spørsmål | sjå fil

Det ein brukte å "bryne" "jaen"  
med heitte "senne". "Senna"  
\[Figur. Tegning av senne, med angitt lengdemål: 25 cm\]  
Den var  
eitt strøk.  
Sjølv bruka  
han to strøk,  
for det tok litt betre når det  
ikkje var så breidt.  
Til kniv, øks og hoggjern bruker  
dei "bryne". Det var ynse slag  
av dei. Nokre kalla dei "Trondhjems-  
bryner" Dei var 20-25 cm. Andre  
var korte. Det var naturstein.  
Ikkje høyrt namnet hein.  
2: Naturstein. Sennene kjøpte dei  
hjå jernhandlarane i Fredrikstad.  
Ikkje brynestein her i bygda.  
3: Slipte ikkje "jaen" før på  
slipestein. Dei slipte den opp  
ved å gnu med senna.  
Slipte øksar og snikkerredskap  
på roterande slipestein. Det  
var ikkje slipestein på kvar gard  
i den tid.  
\[s. 2\]  
4: Har ikkje høyrt om tynning.  
5: Ikkje stor stein til sliping som låg  
i ro. Hadde ein snikker her som  
hadde ei vanleg senne som låg  
felt ned i eit plankestykke  
og låg fast. Førte høveljerna  
og nokre av hoggjerna på  
dei. Slipte av og til på  
slipesteinen når jerna  
\[Figur. Tegning av senne nedfelt i et plankestykke, hender som holder et jern som slipes.\]  
hadde  
fått hakk  
og dessutan  
vart dei litt tjukke i eggen  
når dei brynte  
på den slags senne. Hadde sjølv  
ei slik også som han laga seg  
sjølv til å bryne snikkerjerna  
med. Det var bare snikkarar som  
hadde dei.  
6: Slipte aldri jaen då han var  
liten. Bror til kone har ikkje slipt  
ljaen i det heile taket. Sliping kom  
i bruk i 1890-åra.  
7: Brukte bare "senna" og "sandstikke"  
på jaen. Sandstikka var av eik.  
ca 40 cm lang og hadde håndtak  
\[Figur. Tegning av sandstikke\] omlag slik.  
prikka hol med ein "sul" eller  
knivsodd. Knuste ei gamal senne  
med ein hamar så den vart  
til sand. Hadde fett på senna  
og smurte inn sanden med den.  
\[s. 3\]  
8: \[-Folk\] Sjølv har han slipt med  
"ørvet" på. Lar orvet ligge  
over eine skuldra og "sliper mot"  
Mange plar gjere det. På høvlerier  
sliper dei "med eggen". Slipar ljaen  
på båe sidene.  
9: Sat på eit nek eller ei tue.  
La eine foten over orvet.  
Bruka å ta eggen til seg fyrste  
gongen. Det vart ei blå rann i  
eggen etter sandstikka. Skulle  
bryne så lenge at den blå ranna  
gjekk ut. Måtte sitte slik at det  
kom skugge på den blå ranna, i  
sol var det vondt å sjå den.  
\[Figur. Tegning av mann som  
bryner ljå med senne\]  
Satte v. albuen  
i sida og  
heldt i  
ljaen. Ljaen  
stod ikkje  
rett opp  
men på skrå  
framatt. NB.  
Dette er litt  
forkjert på teikninga.  
"Fangørvet" brynar  
dei slik som på teikninga. Men  
Fangørvet brukar dei mindre her. Her har dei et stuttare  
"ørv".  
Sandstikka stod ei og "strøk"  
Det var eit par "smystolar"  
på ørvet som ei stakk  
sandstikka inni.  
\[s. 4\]  
Senna låg i ei bytte med vatten  
og den hadde dei ute med på  
åkeren når dei "meia". Slåmaskinen  
kom då han var liten. Hadde  
senna med i slåtten også.  
10: Hadde ikkje "bryne" med seg.  
Brynte oftast kvart mål.  
\[Figur. Tegning av sittende mann med ljå, orvet ligger på bakken. Tekst: rett stilling for vanleg ørv\]  
Var kornet vondt  
å skjære måtte  
ein bryne jamt  
med senna.  
Ikkje \[?horn/korn\]  
13: Har vatn på senna.  
Brynene spytta dei på eller dyppa  
i vatten. Ikkje olje på bryner.  
14: Ikkje serleg ord.  
15: Ikkje brukt til noko.  
18:

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste