Transkripsjon av filen #NEG_1_1385_Op_Lom

metadata sjå spørsmål | sjå fil

Dette maa bli eit magert svar. For jord-  
bruket i Lom er heilt annorleis enn alle  
andre stader i landet. Her er saa turt, at vi maa  
vatne baade aaker og eng. Ein heilt annan  
bruksmaate har det og vore og er enda, med  
open aaker paa same teigen mann etter mann.  
Vekselbruk er ikkje kome ibruk før i nyare tid.  
Jordi er grov og laus, og treng ingen \[?gjennnarbeid\]  
i dei gamle aakrar.  
1: Ja.  
2: Ja. Nei. Grev og harv vert brukt inntil dei  
fann upp ei radsaamaskine, som er \[-steigen\] seregen for  
bygdene i Nordre Gudbrandsdalen og som  
var eit storveges framsteg for kornavlen i  
desse bygdene. Denne maskina har oftast  
11 tindar og rullar aakren samstundes. Ho  
myldar kornet jamt og godt i gamal aaker i  
vollpløgsle er ho kleinare. Det er ca. 200 aar  
sidan denne gjeve maskine kom ibruk.  
Intil da maatte det vera eit vanskelegt aaker-  
bruk her iser med aa faa molda ned saa-  
kornet jamt og godt. Mange har teke kjøpte  
radsaamaskiner ibruk, dei er betre i vollpløgsle,  
og dei saar grasfrøet med det same. Men i bratte

\[side 2:\]  
aakrar som det er nokk av, er Gamla best.  
3: Nei. Hyppeplog er kjøpt fraa fabrik, men  
arden er heimegjord.  
4: Det var nokk fleire skap paa ein ard, men  
likna mest paa fig 3. men styret var ofte betre  
var festa framme paa aasen. Var alldri faste  
skjeker. Mange varianter var det ikkje, dertil  
var arden forlite i bruk  
5: Nei.  
6: Ja. Skjeker. heiter draget. Aas. Skjer. Hald.  
7: Nei.  
8: Ja. Arden er her i bygden brukt berre til  
aa "setja fera med". Det vil seia å pløgje  
upp fora (furer) for aakervatning. Der  
dei naa har faatt vatningsanlegg med  
spreidar, saa er ferane fulle burt.  
Det var ein brote med ferar paa ein  
gard før i tida, og da var arden eit nytt-  
igt reidskap.  
9: Nei.  
10: Var uturvande, da det var berre til  
eit slags arbeid dei var etla.  
11: Nei inkje.  
12: Arden var heimgjort arbeid. paa gardene.  
13: Ja. Da eg kom heimatt til bygdi i aaret  
1892 var det berre heimsmidde plogar  
ibruk, men dei nye kjøpplogane som  
tok forr begge leider - kastplogene - kom  
um faae aar. Dei heimgjorde plogane tok  
forr berre ei leide, var arbeidde aa  
seia for kvar gard av bygdasmedane.  
Dei held vyrkje og kost og dagløn til  
smeden. Kjøpte alldri ferdige plogar. Gjera  
ein god plog var ei kunst som inkje alle

\[side 3:\]  
smedar kunna. For 50 a 60 aar sidan  
for det ein smed her like fraa Sandsver.  
Det var kar som gjorde gode plogar, baade  
vollplogar og arkenplogar. Groft arbeid, men  
arbeid ein var tent med. "Dei skal inkje  
brukast til kjerka", sa han. I aar 1903  
smidde han 2 vollplogar aat meg paa  
ein dag. Det maatte gjerast handtak og  
hald seinare av andre. Desse 2 plogane  
kosta meg kr. 30.- og har vore sers nyttuge  
iser i nybrot med stein i. Det var velt-  
fjøla mange \[-spedar\] smedar var brydd med aa faa  
til. Men Sandsveringen brukte rett inkje  
mange slaga paa velta før ho var rett.  
Eg hadde ei brukt godsterk velte som han  
skulde nytte, men nei \[-han\] ho var inkje  
brukbar og maatte bankast um.  
Storsmeden viste aa snu ho.  
14: Er ukjent her, men eg hev sett gamal  
plog med treveltfjøl her.  
15: Ukjent. I saa grov jord og dertil laus,  
var sovore utenkjelegt.  
16: Vart lagt paa motsett side av velte-  
fjøla.  
17: Ja. Har alldri hørt navn paa denne.  
18: Ja. For inkje aa draga moldi vekk  
fra berre ei side. Ein bytte um plog  
fraa ard til aas.  
19: 7" a 10". Det var "lette" \[-nye\] bleggjer bak  
som var fluttbare. Stundom var det  
ein slepsko framme. Utan namn.  
20: Nei, alldri i vanleg aaker, den var  
laus i seg sjølv  
21: Nei.

\[side 4:\]  
22: Nei.  
23: Ukjent.  
Det var berre eit slags aakerplog her.  
Nevning: Aas. Sl. Skjer. Hald. Fot. Skjaa. Tuku  
Al med tjukk l. Hankjønn. (.Skjei', Tuku.)  
(Fot)  
\[Figurar: to teikningar av to ulike ardar\]

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste