Transkripsjon av filen #NEG_70_14277_Ho_Fitjar, Voss

metadata sjå spørsmål | sjå fil

I dette spurgsmålet visste eg lite. Difor er heimelsmannen  
i dette høvet: K. H. Larsen, Adr. Hagebyen 23, Voss. Han er  
fødd i Brandasun (ved Bremnes) 1876.  
Far hans, Lars Ørjesen (han dø i 80 åri) var los der.  
Larsen hugsar ein del frå barneåra der. Losskøyta hadde segl  
som var spesielt utstyrt med raud stripe i seglet  
heilt ned. Der var ingen motor. Der var berre ei åre  
som berre sjeldan var i bruk.  
Når det gjaldt losen, laut han vera årvåken,  
stadig bruka sin kikert. - Han fekk ikkje akta på korkje  
overtru, eller vermerkje, men berre leggja ut utansett  
ver og vind. - Onkel hans, Kjølv, som var los  
der, før far hans, vart knust millom skøyta og  
båten (dei skulde losa) i hard storm ca. år 1870.

- Losen visste, at han hadde å gå ut, når ein såg at  
    fartøyet dei hadde i kikerten, kom med flag  
    på fremste mastetopp, og skipet sitt flagg hang bak.
- Då tydde dette: "Vi vil ha los."  
    Som smågut hadde Larsen eingong klatra  
    til tops i mastera på losskøyta, men vann umogleg  
    ned att. Rasande komandera faren han til å hoppa  
    på sjøen, som einaste utveg. - Guten so gjorde. Han  
    vart fiska ombord att. Og fekk so uhorveleg juling av faren.  
    Andre opplysningar Larsen gjev: Båtane var:  
    Feringsbåt, storbåt og skøytor. Feringsbåt hadde 4 årer, og vart  
    helst nytta innanskjers. Seksering har 6 årar, storbåt  
    har like mange, mer er so mykje større, at det er  
    tvo mann om kvar åre. Segl var der til alle  
    \[s. 2\]  
    typone. Segla var av tjukk seglduk. - Der var \[\_sprisegl\] og \[\_gaffel-  
    segl\], dei fyrste til feringane, dei siste til storbåtar.  
    Notbåtane kasta storsild, og elles allslags fisk og sild,  
    dei kunde lasta opptil 50 tønner sild. - Var det bør så var det  
    å sigla, elles å ro. Skøytene hadde no elles berre ei år, og ho  
    var berre som eit hjelpereidskap.  
    Motorbåtane kom der kring 1880. - Der var både skep-  
    sis og nyfikenheit. Men vanleg tru, var at fisk og sild  
    vilde kverva fra farvatna grunna larmen. -Men den trua  
    kvarv fort. Og etter kvart økonomien betra seg vilde alle  
    ha motor i båtane, med unnantak av nokre gamle  
    stabeisar, nokre gamle skipparar.  
    Dei sette motorar i åpne båtar og i andre fartøy.  
    Men motorane krov sers solid materiale i båtane.
- Når dei driv sildefiske så var \[\_notbasen\] \[\_sjefen\]. Han var  
    ikkje \[\_valgt\], men hadde ved dyktigheit og innsigt i  
    faget, gjort seg sjølvskreven til øverste mann ombord.  
    Han tok avgjerdene når dei skulde kasta  
    eller setja steng. Han avgjorde om stenget skulde  
    setjast i lås, til silda hadde late avfallet. Om  
    det skulde gjerast landfast o.s.v. Landslotten  
    var då 6%, halvdelen av inkoma vidare til-  
    falt bruket. Hin halvparten vart delt millom  
    folka. - Kring sal av silda kunde det diskuterast,  
    og alle vart høyrde, då vann majoriteten.  
    Skårungen kunde alle komandera, og han  
    laut tola både vitsar og anna, og vart vel herda etter fyrste  
    turen.  
    Mykje overtru batt seg til yrkjet: Dei burde ikkje  
    \[s. 3\]  
    leggja utpå, om einkvan hadde ropa etter dei, med dei for til sjøen.  
    Då kunde dei vera feige. - Dei hadde inga fiskelukke om dei  
    på veg til fisket møtte eit kvinnfolk eller ei kråke. Og  
    ei line som ei kvinne hadde vore nær, kunde berre  
    kastast, der vart aldri fiskelukke med den. - Segli var  
    sume svære til å stella, så båten utnytta all vind. Og  
    i storm var det: å ta rev i segli, og minka segl.  
    Men motorane viste fort at dei vann. Men dei  
    måtte til næraste byane å få dei reparerte.  
    Men i den fyrste tida åt motorane, var det so at  
    dei fekk skulda når fisket slo feil. - Likevel var  
    det fort gjort at dei hadde vunne over seglbåtane der  
    i disktriktet.  
    Av tekniske nyheiter utanom det vanleg kjende,  
    har ein berre høyrt rykte om dei som vilde laga  
    båtar med tvo kjølar under. Heksbåtane, med ein  
    slingrekjøl på kvar side av den vanlege kjølen  
    er gode båtar å fiska i vatn med til dømes.
- Her på Voss har Larsen ein slik båt i  
    Vangsvatnet. - Her fins og båtar med faste årar.  
    Og med serskildt innkvelvde sider, slik som har  
    vankjeleg for å velta og ta inn vatn.

Anna Haga Fletre

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste