Transkripsjon av filen #NEG_68_14096_Ho_Voss

metadata sjå spørsmål | sjå fil

1: Bålet heiter brising.

2: Nei.

3: Nei.  
4: Nei. (Men eld og verme i gruva og ovn skulde  
då vera nørd med spikaved og fin bjørkeved.)

5: Nei.

6: Nei.

7: Nei

8: Dei brende bål \[\_a.\] jonsok-kvelden, og so  
stundom \[\_d\] olsokkvelden (28. juli.), og ikkje b. og c.  
som her er nemnde.

9: Nei.

10: Nei. Ein kjenner no ikkje til at dei gjorde opp eld  
for krøtera, anna enn at dei i gamal tid gjorde opp  
\[s. 2\]  
eld på stølane når dei reddast bjørn. Elden  
skulde skræma bjørnen bort.

11: Dei tende ikkje bål for krøtera i slike høve,  
så langt ein no kjenner til.

12: Bålet skulde tendast ved midnatt. (Men  
der vart stundom undantak frå dette, og bålet  
vart gjerne tendt før, for skuld borna.)

13: Bålet skulde brenna heile natta.

14: Ja dei hadde og har visse stader der dei brenner  
bål. Desse stadene ligg helst på høgder. Soleis  
ligg ein av bålstadane i Reppen på Håmyr-  
ane ca 800 m over havet. Ein av bålstadene  
i Reppen ligg ved toppen av Tvinnefossen,  
og ein i ei urd oppover Gjøsteinsberga.

15: Ja, Dei brende jonsok - og olsokbål på same staden.

16: Nei.

17: Dette kjenner eg ikkje til.

18: Alle kan vera med og brenna bål. Men storparten  
som er til stades er ugifte gjenter og gutar.

19: Ja. Men gifte kvinner er helst sjeldan med.

20: Nei det er helst ungdomar, gjentor og gutar.

21: Ja. Ungdomslag tok straks dei byrja, og alt  
i 1898, til med å halda bålskikken oppe.

22: Nei.

\[s. 3\]  
23: Bålet vart bygt i tårnform, ved at ein  
staur vart støyrd i jorda, og så vart bålet  
bygt opp kring denne. - Bålet på Gjøsteins-  
berget var altid i ei steinurd. Men det vart  
sagt at det var for at ikkje elden skulde  
eta opp jorda.

24: Det vart brukt lauvved og einer (her kalla  
sprakje). Og ungdomen for gjerne vide ikring  
og samla turrfuro og gamal avfallsmaterial,  
tunnor o.l.

25: Nei det kjenner eg ikkje til herifrå Voss.

26: Nei dei kjøpte ikkje noko. Men folk gav viljugt  
mykje gamalt skrot til denne, gamle kjærald t.d.

27: Nei. Det var friviljugt.

28: Nei. Stuld i alle former stod det skræmeleg  
age av. Berre avvalsbyrkje nær bålstaden var  
sjølvsagt at dei tok til bålet.

29: Har ikkje høyrt gjete sligt her.

30: Tradisjonen er gjerne den no, og den er vel gamal,  
at folk vide kring gjev gamle ting dei vil verta  
kvitt til jonsokbålet. Til større tinga er, til  
betre er det.

31: Båla var vel omlag like store. Men i seinare  
tid vert gjerne lagt mindre arbeid på olsok-  
bålet, då det vert mindre.

32: Ja det var om å gjera å ha største bålet.

33: Bålet skulde brenna med stor flamme og lysa  
\[s. 4\]  
så sterkt som mogeleg.

34: Bålet skulde gjerne gneista. For å få det til bruka  
dei mykje turr einer (sprakje) Dei slo og med  
stokker for å få gneistregn. Kjenn ikkje til varsel.

36: Dette kjenner eg ikkje til.

37: -"- -"- " -"- "

38: -"- -"- " -"- "

39: Har aldri høyrt anna, enn at dei tok det som varsel  
for veret. Og det gjer dei enno.

40: Festen ved bålet vart kalla: jonsokdans, og jonsokleik.

41: Ja. Og dei eldre åt spekekjøt og rjomekolle m. flatbrød då.

42: Ja.

43: Ja det var vanleg at nokre hadde alkohol med. Og stundom  
men meir sjeldan hadde dei niste med.

44: Det hende dei dansa rundt bålet. Men helst  
på ein låve. Og i seinare på dansefleke bygt nær ved.

45: Ja. Sume av dei yngste mora seg særleg med dette.  
46: Ja. sume.

47: Dette kjenner eg ikkje til.  
48: Eg kjenner berre til at det sume stader i Vossebygda t.d.  
på bålplassen over Tvinnefossen, har vorte  
brent bål også 17. maidagen. Dette var  
det helst ungdomslaget som stod for.

\[s. 5\]  
Emne nr. 68.  
Skikken i dag.

49: Fyrst og fremst meiner ein bålbrenninga i dag  
har til oppgåve å halda gamal tradisjon ved like.  
Derved held skikken nasjonalkjensle, fedrelands-  
kjærleik og vyrdnad for forfedrene, oppe.  
Det skaper og ein naturleg feststemning ved  
høgsumartid, og er sunn morro for ungdom.

50: Sume år har interessa minka, sæleg siste åra før siste  
krig. Men etter 1945 har skikken teke seg sterkt  
oppatt, til no dei siste par åra interessa atter har minka.

51: Grunnen til at interessa minkar, er vel at mykje  
anna, film, idrott reiser med bil og motorsykkel o.a.  
tek tid og tankar opp for ungdomen. Men fyrst og  
fremst stagnasjonen i ungdomslagsarbeidet.  
For ungdomslaga sette altid for liv og glød i den gode  
skikken: bålbrenninga.

Anna Haga Fletre.  
Hagenbyen 2, Voss

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste