Transkripsjon av filen #NEG_12_3985_Ho_Voss

metadata sjå spørsmål | sjå fil

1: Den gjødsla (dyrka) jorda kalla me eng. Det  
andre innanfor bøgarden heitte  
\[\_smågras.\]  
Utslåtten var samnamn på det som låg  
utanfor bøgarden.  
\[\_Ekra\] var eit stykke som hadde vóre åker.  
Ein bruka nemningane \[\_tjukkeng\]  
om den beste enga. \[\_Småeng\]  
var ofte i utkanten av enga.  
Den vart ofte gjødsla med  
hestemøk og vart bruka til  
\[\_øykjahøy\].  
Ein skilde millom \[\_tåhøy\] (=enghøy. Ein  
kunne segja engjahøy og) og småhøy.  
På Himle er det mest langorvslått. Men  
etter gamalt var her nokre faste  
stuttorvslåtter.  
2: Rydjinga var når ein var ferdig med  
vårvinna. Ein raka saman kvist og  
rusk med riva og la det inntil ei rot,  
oppå ei røys ell likn. - \[\_Runningsdyngja\]  
\[\_å rydja\] (uttalen nærmast: å ryggja)  
Kvisthaugane let ein rotna.  
Ein grov stundom opp steinar som stakk  
opp om torva.  
\[S. 2\]  
3: Ein trudde smalemøka tok mosen.  
Ein kunne bruka høyfrø når ein ville  
leggja att ein åker.  
4: Ein tok stundom opne veiter (fljaoveit)

5: Eng vart gjødsla med vintergjødsel. Utslåttar  
vart ikkji gjødsla.  
Sauemøk var god til eng. (sjå 3\]  
6: Ein kunne bruka namnet \[?\_tuvdafor.\]  
7: Frå mottinga kom \[\_mottingsiget.\] Ein  
kunne stundom spreida det med  
små grunne grøfter.  
Ein rekna at engstyke udanfor  
åkrane vart gjødsla av siget.  
8: Det allermeste av enga vart gjødsla  
om våren. Ein bruka dei same reid-  
skapane ved åkragjødsling som ved  
enggjødsling. Berre horva var ulik.  
Ein køyrde ut gjødsla om vinteren  
på \[\_mykjeslede\] \[Figur: Teikning av mykjeslede\]  
Denne sleden var nokså stor og jarnskodd.  
Ein leste med \[\_styng.\] Det finst enno  
att \[\_trestyng\] kring i bygda. Men  
dei har ikkje vore i bruk siste 60 - 70 åri.  
\[Figur: Teikning av Styng\]  
Enno høyrer ein stumdom folk kalla ein greip  
for styng.  
Om våren køyrde ein gjødsla frå dei store  
dungane ein hadde køyrt ut om vinteren,  
med ein mindre \[\_mykjaslede.\] Han hadde  
same skap, men var mykje mindre enn  
vintersleden og hadde tremeiar.  
Dette arbeidet kalla \[\_ein å randa myk.\]  
Ein la lassa i render før ein breidde dei.  
\[\_Smalagar(d)ane\] (d.v.s. smalegjødselen) smuldra  
\[s. 3\]  
ein med eit grev. Var det fast og hardt, bruka  
ein hammaren, og var det brautt og seigt,  
bruka ein piggen. Ein smuldra denne  
gjødsela heilt fin, før ein breidde med  
ei reka av tre. No er det ingen som brukar \[Figur: Teikningar av Trereka\]  
trereka. Ein har bruka stål-greip og stålspade  
\[-sidan kring\] lang tid. Men eg hugsar  
sume bruka trereka kring 1915.  
Frå gamalt har ein bruka ein \[\_bjørkesloe\]  
til å smuldra møka med. Ein køyrde  
sloen over møka. Ein tok til øvst om jordstykket  
halla. Alle på garden var med og "rakte  
itte sloa," Ein raka dei klumpane som  
var att nedover, så dei kom under sloen  
att neste gong. Det som var att når ein kom til  
nedste kanten, køyrde ein sloen noken  
gonger over. Resten køyrde ein på åkeren.  
No brukar ein gjødselharv (\[*mykjerivla\]  
Men mange legg ein bjørkesloe ovanpå.  
Ein bind horva fast til sloen med streng.  
Ein kallar dette arbeidet \[* å rivla myk\] (Smuldringa.\]  
Ingen her omkring brukar gjødselspreidar  
enno.  
9: Eng og utslåtter vart før beita haust og vår.  
Har ikkje høyrt at ein beita for gjødslinga  
si skuld. - All eng vart beita både haust  
og vår. 10. Men sidan det kom merkesgardar  
10: millom gardane (kring 1915) har det minka  
med beiting av eng. Ein har meir og  
meir gått over til kulturbeite. No brukar  
visst ingen på Bordalen enga til beite.  
I Reppen er det enno i bruk å sleppa  
sauene på enga haust og vår.  
Sume let kyrne også beita på enga.  
\[s. 4\]  
11: Var det ein stad der krøtera bruka liggja,  
så der vart mykje gødsel, breidde ein det  
gjerne utover med ei riva.  
12: Ein hadde \[vårflor\] med bøgarden.  
Den bruka ein når kyrne var i marka.  
På heimebeite vart dei bunden inn  
i heimefjøset.  
13 Kyrne vart alltid sette inn i fjøs over natta.  
19: Eit inngjert stykka kallast \[\_eit træe\].  
Sume har eit slikt træe ved vårfloren.  
Det vart då gjødsla med den gjødsla  
ein fekk der.  
Sume stader heiter staden der  
vårfloren er \[\_mjølstødl (-on)\] (Skutlesmjølstødl)  
20: Alle stølar på Bordalen har \[\_stølstræ(ed)e\]  
Det er gamalt. Sume har no slutta  
med stølstrædet. Men dei fleste held  
fram med å slå det endå om dei ikkje  
er på stølen med krøtera lenger.  
Stølstræet vart alltid godt gjødsla avdi  
der vart mykje gjødsel på stølen. Ein  
gjødsla alltid om hausten, og \[\_rivla\]  
helst med riva om våren når ein  
kom på stølen. Sume bruka også  
sloe. Eit par stader har eg sett  
gjødselharv på stølen.

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste