Transkripsjon av filen #NEG_36_9074_Ho_Voss

metadata sjå spørsmål | sjå fil

1: \[\_Ja\] vert uttrykt med ein nikk med hovudet  
\[\_Nei\] med å rista på hovudet.  
2: Heime på Bordalen der eg er oppvaksen,  
var det i min ungdom vanleg å helsa  
på alle ein møtte anten ein kjende  
dei eller ikkje. Her eg no bur, i Reppen,  
er ferdsla så stor. Det fer så mykje ukjent  
folk etter vegen at ein her har vant  
seg av med å helsa på ukjende. Eg har  
inntrykk av at det går i den lei på  
Bordalen og etter kvart som ferdsla aukar.  
Det er nok helst berre dei gamle som  
helser på alle dei møter.  
3: Den framande som kom til gards,  
skulle helsa fyrst. Den som kom til ein  
arbeidsplass, skulle helsa fyrst. Den som  
kom til ein kvilestad der det sat nokon før,  
skulle helsa fyrst. Elles var regelen at  
born og ungdom skulle helsa fyrst.  
4: Dei vanlege helsingane var: \[\_Gomårn\],  
(godmorgon), godag, gudajen, gokveld, gokvelden.  
Svara var vanleg med same ordet, eller ofte svara  
bestemor mi \[\_gudajen og\], \[\_gukvelden og\].  
Når ein kom til ein plass der folk arbeidde, helsa  
\[s. 2\]  
ein fyrst med vanleg helsing. Etter ein hadde fått  
svar, helsa ein: \[\_Signe arbeidet\]! Svaret på dette  
var vanleg: \[\_Jau, takk\]. Eller ein drog stundom  
på det og svara: Ja, eg veit mesto ikkje om da  
æ signande. \[\_Signe arbeidet\] er vanleg enno.  
Kom ein til ein kvilestad der det var nokon  
før, skulle ein etter vanleg helsing, helsa:  
\[\_Signe kvilo\]. Svaret var då: Takk, å velkomen  
te.  
\[\_Signe laje\], helsa ein når ein kom i eit lag.  
Var ein velkomen, var svaret: Takk, å velkomen  
te.  
\[\_Signe maten\] var vanleg og er det enno. Svar: Takk.  
Desse helsingane var bruka av alle.  
Elles tykte nok folk det var ikkje naudsynleg  
at born signa arbeidet, kvila eller laget.  
Det vart vel helst rekna for veslevakse om  
dei bruka det.  
5: Ein bruka ikkje å ta av huva eller hatten  
for bygdefolk. Men for presten og andre  
embetsmenn letta ein på hatten eller  
huva.  
7: Eg veit ikkje om det var kleda som gjorde  
det, men når kjenningar møttest med kyrkja  
8: eller dei kom i lag til gilde, helsa ein  
alltid "oppi håndæ". (handhelsa)  
Til kvardags bruka ein ikkje handhelsing.  
Ein helste gjerne på dei minste borna  
og når ein kom på vitjing. Det hende  
endå at ein berre helsa vanleg helsing  
på dei andre, men ein gjekk bort og  
tok veslebarnet i vogga i handa.  
9: ja, det kunne nok henda dei klappa  
ein annan på aksla, men ein rekna det  
nok helst for å vera litt for mykje.  
Ein skulle helst ikkje syna sine  
kjensler i den grad.  
\[s. 3\]  
10: Kan ikkje hugsa noko om det. Me budde  
elles so langt frå kyrkja at me ikkje høyrde  
kyrkjeklokkene til vanleg.  
11: Dei stogga til fylgjet var fare framom.  
Eg trur eg hugsar eldre karar tok av  
seg hovudplagget.  
12: Kan ikkje hugsa om det.  
13: \[\_Gomårn\] kunne ein ikkje helsa etter  
klokka 9. Så var det \[\_godag\] til det tok til  
å mørkna eller om sumaren tik arbeidstida  
var slutt. Sidan var det \[\_god kveld\] og når  
ein skildest, \[\_god natt\].  
14: Ein såg det usømeleg å nytta ei helsing  
som ikkje var rett.  
15: Eg minnest bestemor mi. Brita O. Rokne,  
fødd 1844, svara ein som helsa \[\_gomårn\]  
klokka 10 eller kanskje vel det: \[\_Gomårn  
midt på dajen.\]  
16: \[\_Morn\] til alle tider på døgret held på  
å koma utover bygdene og. Men  
mange eldre held enno på dei gamle  
helsingane.  
17: Signe arbeidet, signe strevet, signe kvila,  
signe laget, signe maten var vanleg  
og er enno i bruk.  
18: \[\_Signe\] var det vanlege. Om svaret  
sjå spm. 4.  
19: Etter gjesten har helsa ute, helsa  
han når han kom inn i stova:  
\[\_Goddag her\], eller \[*gudajen i stovene\].  
20: Etter ein hadde snakka med dei som  
var tilstades, sa ein: Eg skulde ha  
snakt eit or med deg \[*(Andres)\] (fornamnet)  
\[s. 4\]  
Kom ein bort i eit framant hus, banka ein  
helst på døra. Elles kunne det nok henda sume  
gløymde det. No er det vanleg å banka på.  
22: \[\_Kom inn!\] eller om det ikkje passa med  
same, var svaret: Venta elte! (\[\_Elte\] er truleg  
forkorting av ørlite eller vossamål: \[\_errlite.\])  
Når det passa, let ein opp døra og bad den  
som banka, inn.  
Han som kom inn, måtte helst lata att døra  
før han helsa.  
23: Han skulle verta ståande til dei bad  
han setja seg.  
24: Det var nok vanleg å ha huva eller  
hatten på til ein sette seg. Mange  
hadde hovudplagget på til dei vart  
bedne til bords.  
25: "Du får setja deg nedpå." - "Du får sjå  
å finna deg ein sess (krakk)" - "Du får sjå du  
får sitja".  
26: Fantar og tiggarar bad ein ikkje sitja.  
27: Ein spurde kvar dei var frå før  
ein bad dei inn og før ein baud  
dei sitja.  
29: Dei vart handhelsa og bedne  
velkomne og synte inn i stova.  
30: \[\_Farvel.\] Svaret var og \[\_farvel\]  
31: a. "Du må leva så vel då". - "Ja, no  
må du leva vel då." Ein kunne då  
halda einannan lenger i hændene.  
b. Ja, no vert det vel siste gongen  
me møtest. Men no må du leva  
so vel.  
32: Nei.  
39: "Skal me byta nos?" var vanleg  
spursmål når vaksne var komne i  
kontakt med små born som dei leika  
med og kanskje apast med.  
\[s. 5\]  
40: Det kunne vera foreldra, eldre syskin  
eller andre.  
41: Ville ein erta eit barn, kunne eit  
\[\_ta nosæ\] åt det. Ein knip henne millom  
peike- og langfingern, sette tumalfingeren  
fram millom dei to fingrane og  
synte fram \[\_nasen\] til barnet.  
Etterpå kasta ein nasen bort. Men  
som trøyst hende det ein fekk tak i  
nasen att og sette han på att.  
42:Ein kunne be småborn om å få  
\[\_god kjeke\] hjå dei.  
43: Millom born og vaksne eller millom  
born. Ikkje millom vaksne.  
44: Ved gledelege hendingar og høve  
45: \[\_God jol!\] - \[\_Gledeleg jol!\] Godt nyttår!  
Godt år! - God påske! God pinse! God kvitsnhelg!  
Til lukke med vetlabadnet! - Tillukke med  
guten din - (gjenta di). Tillukka med forlovelsen!  
I brudlaup: Tillukke med kona - Tillukke  
med skautet. Tillukke med pakta.  
46: Ikkje noko fast helsing - eit handtrykk -  
nokre ord til trøyst - eller nokre minneord  
om den avlidne. No brukar mange:  
\[\_Signe sorga\] - \[*Signe minnet.\]  
48: Ein brukar ikkje å takka offisielt.  
50: Ein sa før du til alle utan presten  
og embetsfolk - og andre \[*"finare folk")  
Dei sa ein \[\_De\] til.  
51: Nei.

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste