Transkripsjon av filen #NEG_35_7490_Ro_Suldal

metadata sjå spørsmål | sjå fil

A)  
1-2  
Det er heilt slutt med  
ølbrygging i Suldal nå. Til ikring  
1900 var det skikken dei brygga  
på kvar garden. Og alt  
til 1920-åra var det ein og  
annan som brygga.  
Nå er det berre humle-  
rankane som minner om  
den gamle ølbrygginga. Hum-  
leplantene ser ein litt av i  
kvar kverv. Og gamle brygge-  
kjerald finn ein òg på  
sume gardar.  
3 Det var arbeidet åt  
D. N. T. som gjorde det av  
med ølbrygginga i stor  
mon. Kristeleg påverknad  
gjorde og sitt.  
5 Serupsøl og «Tomten»  
er så å seia ukjendt i  
Suldal.  
\[\_B.\]

7 Det var karane som  
stod for ølbrygginga. Hus-  
\[s. 2\]  
bonden sjølv. Eller folgemannen.  
Det var sjeldan ein sette  
tenestgutane til med slikt.  
8:  
Sveinung Helganes var  
ein vidgjeten ølbryggar. Det  
var ingen som fekk den  
smaken på ølet som han.  
9:  
Ein brygga kvar åt  
seg, kvar huslyd.  
10:  
Aller vissast var det  
med brygging til jul og  
til slåtten og bryllaupa. Men  
det var kje så radt sjeldan  
ein brygga til sælabod og,  
og til barsøl.  
11:  
Det gjekk mykje på  
ei tønne til jul og slåtten.  
Men til eit skålabryllaup  
t.d. var det vanleg med  
2 tønner. Ein greidde seg  
med noko mindre til  
sælabod og barsøl.

C).  
13: Malt hadde dei sjølv.  
Suldal var ei god korn-  
bygd frå gamalt. Og  
det var einast i uår ein  
kjøpte korn.  
14:.  
Ein brygga jamt  
av bygg. Eller «reinkodn,»  
\[s. 3\]  
som ein kalla bygget her.  
15:.  
Det var jamt det beste  
kornet ein skulle ha til  
malt. Ein var nøye på  
det.  
16:.  
Kornet vart lagt i blot  
i bekken. I ein sekk.  
17: Tre dagar.

Ein har ei regle her:  
«3 dar i bekkjen,  
3 dar i sekkjen,  
3 dar i grøingjo,  
3 dar i maisingjo.»  
18:.  
Maltsekken hadde ein  
oftast ståande attmed omnen.  
Eller ved gruva.  
Så var maltet ferdig  
til «å ela seg». Og ein  
breidde det utover i ein  
karm på stovelemen. Etter  
på stovegolvet i rølastovene\[!\]  
Eller i ba(d)stovo, i karmane  
som var neglde fast åt  
langveggene der.  
Ein rørde i det av  
og til.  
24: Groren kalla ein \[\_ålar\].

29: Ja.

31: Ein berre «kløyvde de»  
(sa Ola P. Sukka).  
\[s. 4\]  
33 Nei.

34: Humle avla ein sjølv.  
Humlehage var det på  
kvar garden.  
36:.  
Humlen turka ein litt  
på stovelemen. Eller på  
andre høvelege stader. Ein  
hadde elles ikkje mykje  
bry med humlen.

37:. Ukjendt i Suldal.

40:. Når maltet var  
male og ferdigt til brygging,  
slo ein maltet opp i  
eit stort kjer. Og slo  
«brakalog» i saman med  
maltet.  
45:. Maisk. Og den  
\[-46)\] rørde ein i med ei  
«røra».  
\[figur: teikning av ei røre\]  
Maisken skulle vere  
så blaut at det draup  
av det når ein tok  
maisken opp med røra.  
Breidde ut åkle ofte over kjeret  
49:  
Maisken auste ein  
så opp i eit anna kjer  
Og måtte stå der 2–3  
døger  
\[s. 5\]  
52: Vørter.  
53: Renne sakte  
55:. Ein tappa i ein trekopp  
og hadde det opp i den gryta, som  
dei kokte det i – saman med  
humlen.  
\[merknad: 56 se side 7\]  
58:.  
«De var etter som ein tok av de’».  
(Ola P. Sukka).  
59:. Drav. Og det gav ein  
kyrne. Ein rekna det som  
eit slag «kraftfor».

61:. Såvidt at ein «talde  
hando oppi».  
63:. Kveik.  
64: Den løyste ein opp i vørter.  
65:.  
Ein la åkle over kjeret  
og batt eit tog kring det så  
åkledet skulle stå innåt  
kjeret

67:. «Det sku vara som ei skorpa  
oppå.» (Ola P. Sukka)

68: Ein tok helst av topp-  
gjæra (skorpo).  
67:  
Kveika – gøymde ein i  
halmviskar. Det var det  
gamle. Seinare muldra  
ein ho sund, turka og  
hadde ho oppi posar.  
70:. Nei.  
\[s. 6\]  
71:  
Dei laut ofte hjelpe ein-  
annan med kveik.

73:. Ein «skok opp øle».

79:. Ja, ein måtte inn  
«å smaka på julaøle».

80:. Det måtte alltid vere  
eit lite tomrom i kaggen.  
Den skulle aldri fyllast  
heilt.  
82:.  
Beste råda var å ha  
det på krukker og flasker.

83:. Ølet skulle vere mørke-  
brunt. Slik hadde jamt  
Sveinung Helganes det.  
Ølet vart alltid noko  
sterkare når ein hadde  
sukker i det. Brunt sukker  
var best.

90:. Det måtte vera stilt  
i stova. Ølet måtte få  
putra i «fred» (gamal tale-  
måte)