Transkripsjon av filen #NEG_10_1896_Op_Ringebu

metadata sjå spørsmål | sjå fil

:  
I. Lynging har ikkje vore nytta vidare her i bygda.  
I meire sjeldne tilfelle i vårknipa når foret  
tok \[?unde\] kunne det nok hende at einkvan  
sanka litt lyng, men vanleg var det ikkje ,  
og såleis heller ikkje faste former knytt  
til arbeidet.  
II.  
1: Her var mose vanleg sanka kvart år. Ennå er  
det mange som sankar mose, mn dei siste  
10-15 åra er det vorte færre og færre. Skort på  
arbeidshjelp har gjort mykje.  
2: Sanker mose for heile vinteren. Ein rekna  
4 lass på nautet. Mange brukte meire.  
3: Det må vera regnvær – ‘’måsåvær’’-. Mosen  
må vera våt.  
4: Frå gamalt var både karar og kvinnfolk  
med på å ta mose. Dei låg oftast på setrane.  
5: Ein tek mose – ‘’kastar måså’’- med  
‘’måsårive’’, ei stutt rive med 15-20 cm.  
lange jarntindar.  
\[Figur: teiking av ‘’måsårive’’\]

\[s. 2\]  
6: Nei.  
7: Ein finn ut ein stad i fjellet der det er \[\_måsåtøkje\]  
og kastar mosen i hauger. Fyrst kastar ein ein stor  
avlang haug som kallast \[\_botn\], så kastar ein  
mindre \[\_fathauger\]. Fathaugane ber ein  
i \[\_måsåfatet\] og tømer det på botnane til  
det blir eit lass. Det kallast \[\_å bera i hop.\]  
Sumetider legg ein litt bjørkeris under botnane,  
men ikkje alltid. Når mosen er bore i hop  
formar ein lasset. Det heiter \[\_å sæte\] mosen.  
Eit moselass kallast ofte \[\_måsåsåte\]. Ein tråkkar  
mosen i hop når ein sæter han og formar han  
fint med hendene.  
\[Figur: teiking av måsåfat’’\] \[Figur: teiking av ‘’Måsåsåte’’ med ei ‘’veta’’\] \[Figur: teiking av ‘’måsåklubbe.’’\]  
Ein merker moselassa med \[\_vetaer\] = ein bjørkekvist i toppen.  
8: Ein lunner gjerne mosen før jul. Ein slår  
\[\_handspikarar\] under moselassa med  
\[\_måsåklubba\] og så \[\_bryt\] ein mosen, d.v.s.  
ein velter lassa opp. Så køyrer ein lassa  
saman til ein lunne.  
9: Ikkje så det kan seiast å vera fast skikk, men  
det hender ofte at dei som har mose på same  
staden går saman om å lunne han.  
10: Ein køyrer mosen saman til ein lunne i  
nærleiker av fjøset. Så tek ein inn frosen  
mose for ein 2-3 dagar om gongen og tiner  
han på \[\_måsåhjellen\] inne i fjøsvarmen.  
11: Ku, geit og sau. Ein gjev alltid mosen åleine.  
Dyr som er vande med mose er heilt for-  
styrra etter han.

\[s. 3\]  
12: Mose er fint for. Dei gamle tykte det  
var vanskeleg få mykje mjølk utan mose.  
Sjølv har eg i lange tider nytta mose til  
for, men har i det seinare slutta av skort  
på arbeidshjelp. Mosen er reint kulhydratfor  
og gjev gjerne litt mager mjølk. Men er i ei  
rett samansett foring eit ypparleg for som  
gjev dyra trivnad. Før det vart vanleg med  
silo og rotvekster var mosen einaste  
saftforet her. Ein reknar 7-8 kg. mose  
pr. f.e.

\[\_Annan mose.\]

1: Matmose vart til dels sanka til grisefor.  
Dei kokte graut av han.  
2: Nei.

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste