Transkripsjon av filen #NEG_9_16060_Ho_Voss

metadata sjå spørsmål | sjå fil

Emnr. 9 A: Lauving  
1:  
Ja det vert lauva enno. -Men i mykje  
mindre målestokk enn før siste verdskrig.  
Ein lauva i stor mun under sist krig.  
-Lauvet reknast som årvisst for ved medels-  
store bruk, til siste krig då onn skiftet kom.  
-Ved store bruk, var det helst attåtfor  
i uår. - Nokre år etter siste krig slutta lau-  
vinga mykje, helst grunna at folk ikkje  
lenger hadde korkje gardsdrengjer eller  
tenestgjenter, borneflokkane var kje lenger  
\[s. 2\]  
så store, at ein laut nytta den arbeidskrafta.  
-Kårfolka kunde leva av si alderstrygd,  
og tok det meir med ro, og det var nå dei som  
hadde hat største suta for beiting og lauving  
og morka mykje med det. (morka: streva  
trottigt med småarbeid.)  
2:  
Ein lauvar mellom høy og håslått. Også slike  
dagar då alle hesjar var fulle, eller onnor  
stogg i slåtten kom. Også etter at beista  
var innsette seinsumar. Ein lauvar av:  
Ask, osp, raun og bjørk. Ein kalla det  
her lauving. Å lauva, lauvar, lauva.  
3:  
Sigd vart nytta, og snidl. Sume hadde lauvkrok  
å bøygja ned greinene med. Det var ein  
lang trekrok. - Ja om hausten vart  
gjerne ask- og eikelauv, rispa med  
hand, då det fall lett av då. - Nei ein  
bruka berre hender.  
4 og 5:  
Ein tar helst lauv av rotfaste tre. Der var  
før ved dei fleste gardstun her aksjestuvar som dei  
hogg askje\[\_start\] av når dei var \[?nakne\] i  
mannshøgd. - Dei hogg starten av dei kvart  
fjerde år. Ein kalla det å "stuva" askjen.

- Men sume sa og å "pila" askjen. Det  
    var helst i innmark og på bøen, gjerne nær  
    tunet ein hadde slike tre. Lauvet vart plukka  
    av greinene, som vart hogne av, og starten  
    vart kasta i dunge. Så skov dei starten  
    seinare (å skava skjev skov skave.) Og dei  
    snau kvistene vart nytta til rivetindar, kle-  
    ved (ved under klegryta) eller baksteved. Ein sa det  
    gjerne så: "at med skavet fødde ein eit  
    gymborlamb meir." Ein hadde gjerne  
    skavet i store teiner, lauvteiner.  
    \[s. 3\]  
    Dei var vare om desse visse pilaskane  
    sine. Dei var verdfulle, og stod alltid slik  
    at dei ikkje var til skade for slåttemarka
- Lauvet vart mest alltid turka  
    på låven, der ein hadde det utover.
- Sume laga nok og "lauvkjørv",  
    Men i fleste høve vart lauvet hesja  
    under taket på øykjhuslåven.  
    Hesja på tro (tretroer) som var  
    spikra i sperrene. Hadde ein  
    laga kjørv, vart det nøgji passa på at  
    dei kom i hus før regn, og at dei  
    vart skuggeturka. - Askelauv vart  
    stundom turka på bakken ute, så  
    raka saman og turka resten på  
    låvegolvet.  
    6:  
    Dette kjenner eg ikkje til.  
    7 og 8:  
    Svært lite lauv frå utmarka, vart  
    nytta, mest berre frå innmark. Karane  
    hadde gjerne tyngste arbeidet, med hogging  
    og frakting. Og der trea stod i berg og  
    det mest var livsfåre å hogga og pila,  
    måtte oftast karane til. - Ein reiste  
    gjerne nokre kjørv opp så dei stod til -  
    møtes og støtta kvarandre på låven,  
    slik stod dei trekkfullt og turka.  
    Det måtte aldri bindast kjørv i regn.  
    Ein sette ofte kjørv langs veggene på låven og.  
    Men lagra dei aldri oppå høyet  
    før ein visste at alla råme var or dei.
- Kvigne fekk kjørv eller lauv ein gong,  
    eit mål, for dagen. Smalen gjerne  
    det same. Men mjølkekyr skulde  
    ha mindre. Ein reka eit kjørv for  
    kvart dyr.  
    \[s. 4\]  
    9:  
    Almelauv.  
    10: Kjenner ikkje til det Men ein flekte almebork til kyr  
    så dei skulde få mjølka.  
    11: 12, 13, 14, 15:  
    Kjenner ikkje til dette her.  
    B. \[\_Lauv som raka sammen på bakken:\]  
    1:  
    Rakelauv.  
    2:  
    Askelauv til for. Boslauv, raskelauv, var  
    derimot vissent lauv dei bruka til å  
    strø under gris og smale.  
    3:  
    Ein brukar riva.  
    4:  
    Det vart bore i sekkjer men og i store teiner.  
    5:  
    Ja.  
    6:  
    Boslauvet vart opevart i bingar og i skotet  
    i ei kro. Forlauvet stod gjerne i teiner  
    på låven eller låg i dunge der.  
    7, 8 og 9:  
    Det var helst smalen som fekk rake-  
    lauv. Aspelauv og askelauv \[?vart\]  
    nytta slik. Dei fekk det i smale-  
    gjøta åleine. - Men det vart mest  
    slutt med å nytta dette etter \[\_1945\] ca.  
    Rakelauv vart nå rekna for nødfor  
    eller attåtfor, av mindre verde.  
    Berre einskilde og gamle folk nyttar  
    dette enno.

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste