Transkripsjon av filen #NEG_7_3480_Ho_Voss

metadata sjå spørsmål | sjå fil

1 og 2. Det var kvart år nytta skav  
attåt høyet. På sume gardar skov  
dei all den veden dei brukte. Og  
det er hermt etter dei gamle drifte-  
karane at det var ikkje so fårleg  
um ei kyr var mager, vis ho berre  
hadde fenge godt av skogen inntil  
høyet, slike kyr vart fortare feite  
um sumaren. Har ikkje høyrt  
anna namn enn skav, beit, bosta-  
lyng, reinsmose og klomose.

3: Han sat og skov, eller seto å skjevo.  
Dei skove eller dreiv med skaving.

4: Det var vanleg for 20 år sidan  
(1949) at det vart skave noko kvart  
år. I godfar sin ungdom (han var  
fødd 1860) vart det nytta mykje  
skav og beit til krøturfor. Og i  
krigsåri 1940 - 1945 vart det nytta  
mykje skav og beit på gardane  
her  
\[s. 2\]  
5: Til skav vart det nytta raun og  
osp og noko bjørk. Det var raunen  
som var helden gjevaste. Det er ei  
herming etter ein bonde her, at  
han hadde vore åt Honndalen etter  
tvo pund smør, då han kom or  
Honndalen med eit raunelass.

6: Kvistane av raun og osp, vart hog-  
de upp i ei lengd av 50 - 60 cm, det  
vart kalla for mork, når dei var  
skavne var det kalla for "skjevla"

7: Det har vore fleire rim i eldre  
tid um skavet, har har ikkje  
fenge tak i noko.

8: Kyr, geit og smale fekk skav,  
og dei fekk det som ein etterpå  
smak.

9: Dei fekk meir smør av rauneska-  
vet og finare farge.

10: Det vart høgd ved med tankje  
på skaving. Når dei nytta raun  
til hesgjatro, vart skavet altid  
nytta til for. Men var det bjørke  
tro til hesgjar, tok ein ikkje nev-  
ri av og dette skavet let dei  
liggja til det var turt og so vart  
det nytta til kveigsla.

11: Dei var i markaskog eller var  
\[s. 3\]  
etter mork, vart no helst sagt um osp.

12: Mork.

13: Ordet marka har vore nytta noko  
før, og det tydde att dei samla for.

14: Når det høvde best med føri,  
Har ikkje høyrt at det var rekna for  
verre enn anna skogsarbeid. Godfar  
fortalde at sume brukte det i hans  
barndom (umkring 1870) å henta  
heim beit eller skav langfredags-  
morgon på fastande hjarta, det var  
karaarbeid, men dei tok gjerne  
med noko av ei maurtuva til å  
maura gjentone med (hadde noko  
av maurtuva med maur i uppi sen-  
gi til gjentone).

15: Når det leid fram mot våren  
sat dei gjerne ute i tunet og  
skov medan soli stod uppe. Før  
på vintren sat dei inne i stova  
og skov.

16: Til småmorki nytta dei skav-  
kniv, som oftast var laga av ein  
ljå, som kjorte var avbrote på.  
Dei hadde då sett eit beint skaft  
på den breidaste enden, umlaga  
som på ein kniv, den andre enden var  
det laga ein krok på, til å hekta  
um skjevlen i skavkrakken eller  
\[s. 4\]  
"skavbokkjen" som han og vart kalla.  
Skavkrakken var ein trestokk med  
trifotor og ei liti stong til å hekta  
skavkniven mot, oftast fyrste skjevlen  
som vart sett i krakken. Men til  
alnakubbar vart det brukt banda-  
kniv

17: Når det vart skave hesgjatro, vart  
troona sette fast i ei treskrua i  
vjuse (vedhuse) og skavne med banda-  
kniv. Småmorki vart skavi, på  
den måten at ein sat på skavkrakkjen  
og helt skavkniven mot ein skjev-  
le i krakkjen og so heldt ein skjev-  
len i venstre hondi, og føre han  
at og fram mot ljåen.Sume had-  
de sett ein skjevle ned i eit hol  
i store krakkjen.  
Når dei skov alnakubb  
sat dei med kubbane i fange og  
skov med bandakniv, halve kub-  
ben fyrst, den enden som var  
næraste bringa og so endabytte dei.

18: Ukjent her med slik stong.

19: Alnakubbane sat dei med i fange,  
som nemnt, sjå 17. småmorki skov  
dei, ved å setja på skavbokken  
sjå 16. Men han godfar kunde  
hugsa at han i 1870 åri såg sume  
som skov småmorki med ei skjøva  
ved å setja pinnen (den som skulde  
\[s. 5\]  
skavast) ned på læret, og so skov  
dei øpste enden og so endevende dei  
skjevlen, umlag som på belete i  
Folk og Fortid i Hol, band 2 side 66  
berre at i Hol er nytta ein krakk  
til å setja skjevlen mot.  
Denne skavmåten må ha vore  
nytta her før, for det har vore fleire  
slike skjøvo her.