Transkripsjon av filen #NEG_7_2854_Ho_Voss

metadata sjå spørsmål | sjå fil

1: Har høyrt \[\_raskefor\], men det er visst helst  
om blomfor (bregnefor) og slikt. Elles  
har ein ikkje nytta noko samnamn her.  
2: Har ikkje høyrt noko samnamn for  
desse forslaga. \[\_Mork\] er osp, raun og hegg.  
3: Det var omlag berre osp me skov. (-Lik bruka no.\]  
(skava - pres. eg - dei - han skjevu - me - de - dei skava.  
impf. eg skov - me skovu - ha(-r\] skave)  
(Dei støre kubbane - morkakubba -  
\[\_korpa\] ein fyrst med øks ell. bandakniv.  
(Ein tok av det ytste harde laget - \[\_korpen\].)  
Greinene hogg ein opp i passande  
lengder - omlag ei alen. Det kalla  
ein \[\_småmork\]. Båe slag kunne  
ein så ta inn i stova eller floren og skava om  
kveldane. Elles vart dei store marka-  
kubbane ofte lagde i sagekrakken og  
skovne ute. Småmorki vart skaven  
på bandekrakken med ein  
bandakniv eller ofte berre  
eit ljåsbrot med ei filla om.\]  
4: Ja. Skav. Både til kyr, sauer og geiter.  
Har høyrt ordet \[\_gnag\] om sprake og furubar  
ein gjev til sau og geit. Kanskje det er  
kome frå Sogn med sogningar som kom \[?fluttande\] her  
\[s. 2\]  
Før fekk beista eit mål for dagen med  
\[?b--\] eller skav. Var det fornaud, bruka  
ein meir og dertil lyng.  
5: Her er ei gamal regla om dette:  
Alm gjev røynæ føda,  
Osp gjev god kost,  
Ask gjev kyræ rask,  
Hegg seto merg i legg.  
Hatl gjere \[?beinaratl\]  
Seljo svelte  
og vieren velte.

Kyrne mjølkar godt av skav, meinte dei  
gamle. Almen jortar kyrne godt av  
men ikkje av andre slag, sa dei.  
Ein skjev ikkje bartre.  
Ask, hegg, raun osp er best.  
6: \[\_Skjevlar\] er all småmork som er  
skaven. Denne veden vart ofte bruka  
når dei baka.  
7: Sjå 5.  
8: Ja, heile buskapen utan hesten  
fekk skav. Fekk skavet serskilt.  
Orreskav har ikkje vore bruka.  
9: Ein fekk feitare mjølk. Fælt fin  
farge på smøret av ospeskav. Det synte på rjomen  
når kyrne fekk ospeskav.  
10 - 11. Ein reiste eins erend etter morkaved. -  
reiste i morkaskog. - reiste etter mork.  
\[Notat: Hesjeveden vart og skaven. Men var det  
bjørk ell. orr, vart ikkje skavet bruka.\]  
12: Mork.  
13: Nei.  
14: Ein henta heim mork om vinteren.  
(Om hausten \[\_laua\] ein (samla lau.\]  
Klovmose vart bruka til folkemat. Ein baka brød og  
laga bresta av den. Det vart rekna for god mat.  
Dobbelt så mange leivar av klovmose som av annan mose.)  
\[s. 3\]  
15: Dei store kubbane vart oftast skaven ute  
i tunet. Ein la dei ofte i sagekrakken.  
Småmorke vart skaven i stova eller floren  
16: Dei store kubbane \[\_korpa\] ein fyrst med  
bandakniv eller øks. - (Skov det harde  
ytste laget av.) Sidan skov ein med  
bandakniven. Ein burde skava tunt  
og fint.  
Småmorki skov ein på \[\_bandakrakk\]  
eller skavekrakk. Det var det same , men  
båe namn vart bruka.  
\[Figur: Bandakniv\]  
\[Figur: Bandakrakk\]  
\[Figur: Skavekniv\]  
Skavekniv har handtak berre i eine enden.  
Vart og bruka til bandakniv. Men den eigentlege bandakniven har to handtak  
Ein bruka skavekniv som var laga  
til dette. Elles bruka ein ofte berre  
eit ljåsbrot med ei filla omkring.  
17: Til hesjeveden bruka dei ei skrueklemma  
på vedhusveggen. Elles bruka ein oftast  
sagekrakken.  
Skavekrakken var ein vanleg firkanta  
krakk. Elles var det hol i storekrakken  
framfor bordet til \[\_skavepinnen\].  
Ofte kunne dei nok sume stader  
bruke ein \[\_sengjastolpe\] til skavepinnen  
Ein kunne og halda skavekniven inn  
til omnen.  
18: Ikkje kjend her.  
19: Ein held skavekniven roleg når det  
er småmork og fører kjeppen  
imot seg under kniven.  
20: Ein skjevling -en -pl a - ane.  
21: Skav u. et. ei stavblokka  
\[s. 4\]  
22: Store tre og tunne kjeppar.  
Småmork - 50 - 60 cm lang.  
23: Har høyrt både: Ei skjevla pl. skjevlu og skjevluno og ein skjevling - pl- ane. Det siste vanleg.  
Skavekubb om grovare kubbar og skjevlingar  
om slike som ikkje trengst kløyvast - slike  
som er skavne på skavekrakk.  
Dei tjukke kubbane kallar ein \[\_strangar\]  
før dei er kutta opp til alnaved \[\_skava strangar\]  
24: Skavet skal vera tunt - mjuke, fine blokker.  
Ask og alm \[---\] ikkje råd å skava  
utan noko av veden fylgjer med.  
Det var ein kunst å skava fort og fint.  
Det skulle mykje øving til. Raun og osp er best å skava.  
25: Serleg til baksteved.  
26: Noko vert det enno nytta. Men det vert  
minder etterkvart som det minkar  
med arbeidshjelp på gardane.

Vennligst logg inn for å starte transkripsjon

Transkriber ein tilfeldig Førre Neste